Sikorska z Zubczewskich Helena (1888–1972), działaczka społeczna na emigracji, żona gen. Władysława Sikorskiego (zob.). Ur. 2 II w Tarnopolu. Rodzice jej nie są znani; została adoptowana przez małżeństwo Juliana (dyrektora Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie) i Olgę Zubczewskich, którzy wychowywali także Władysława Sikorskiego – stąd znała go od dzieciństwa.

Już z r. 1906 zachowały się listy świadczące o jej wielkim uczuciu do Sikorskiego, razem uczestniczyli w pracy niepodległościowej. W czerwcu 1909 we Lwowie odbył się ich ślub. Do r. 1913 Sikorscy mieszkali kolejno w Leżajsku, Nisku, Radomyślu nad Sanem i we Lwowie. Najpewniej w r. 1923 kupili w Parchaniach w pow. inowrocławskim resztówkę. S. zagospodarowała ją dzięki pomocy stryja, doświadczonego rolnika, mieszkającego w sąsiedztwie. S. wiele z mężem podróżowała, m.in. w r. 1914 do Belgii, w r. 1916 do Szwajcarii, w r. 1925 do Francji i uczestniczyła w jego spotkaniach z politykami. Wspierała jego działalność, m.in. w l. trzydziestych prowadziła korespondencję z Ignacym Paderewskim i pozyskała jego przychylność dla planów politycznych męża.

We wrześniu 1939 wraz z córką Zofią S. przebywała w posiadłości rodziców zięcia Stanisława Leśniowskiego w Osmolicach pod Dęblinem. W pierwszych miesiącach okupacji niemieckiej na podstawie fałszywych dokumentów, występując jako gospodyni Luciany Frascati-Gawrońskiej, żony polskiego dyplomaty Jana Gawrońskiego, przedostała się do Włoch. Dzięki pomocy Mariana Romeyki, attaché wojskowego w Rzymie, wyjechała do Anglii i 5 I 1940 przybyła do Londynu. W t.r. należała do założycieli Komitetu Obywatelskiego Pomocy Uchodźcom Polskim i była jego pierwszą przewodniczącą (w r. 1946 została prezesem honorowym). Do śmierci męża unikała wystąpień publicznych. Po jego śmierci wskazała na gen. Kazimierza Sosnkowskiego jako następcę na stanowisko naczelnego wodza (M. Pestkowska); on też na życzenie S-iej towarzyszył jej na pogrzebie męża. W pierwszych dniach żałoby oświadczyła zaproszonym wszystkim członkom rządu, że gen. Sikorski oczekiwał od nich woli współpracy, zapominania uraz, stawiania sprawy polskiej ponad partyjnymi podziałami.

Po wybuchu powstania warszawskiego S. powołała Komitet Pomocy Warszawie i objęła jego prezesurę. Przemawiała na wiecu w sali katedry westminsterskiej w Londynie (12 VIII 1944). W imieniu polskich organizacji kobiecych apelowała do królowej brytyjskiej, a także do żon prezydenta F. D. Roosevelta i premiera W. Churchilla, o pomoc dla ludności Warszawy. Wielokrotnie przedstawiała swoje opinie wybitnym politykom emigracyjnym, m.in. w październiku 1944 gorąco apelowała do Stanisława Mikołajczyka, aby nie ulegał brytyjskim naciskom i nie jechał do Moskwy oraz aby doprowadził do zgody zwaśnionych partii. W listopadzie 1944 odwiedziła premiera Tomasza Arciszewskiego, deklarując poparcie dla polityki jego rządu.

Przede wszystkim jednak S. uczestniczyła (do końca życia) w działalności charytatywnej i samopomocowej polskiego wychodźstwa. Do r. 1945 przewodniczyła Zarządowi Głównemu Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) w Londynie; w r. 1946 należała do założycieli a następnie przewodniczyła Zarządowi Tow. Pomocy Polakom (TPP), kontynuującego działalność PCK, zajmującego się głównie pomocą żołnierzom polskim w przystosowaniu się do życia cywilnego oraz polskim uchodźcom w Niemczech i Austrii; była potem członkiem honorowym TPP. Należała do Stow. Lotników Polskich (Samopomoc Lotników), opiekowała się ośrodkami, w których mieszkali byli żołnierze, wspierała liczne organizacje społeczne, udzielała indywidualnej pomocy potrzebującym, odwiedzała instytucje polskie m.in. w Kanadzie i Szwajcarii.

W maju 1945 była S. współzałożycielką Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego w Londynie i została jego honorowym prezesem. Do Instytutu przekazała pamiątki i dokumenty po mężu, brała udział w działalności odczytowej i organizowaniu uroczystości, m.in. patronowała komitetowi obchodu dziesiątej rocznicy śmierci gen. Sikorskiego. W r. 1965, po połączeniu Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego i Polskiego Ośrodka Naukowego w Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, została jego prezesem honorowym. Należała również do Tow. Społeczno-Oświatowego Domu Polskiego im. Gen. Sikorskiego w Glasgow. Pragnieniem S-iej było przeniesienie szczątków generała do Polski; o podjęciu takiej decyzji informowała w liście do Władysława Gomułki 25 IX 1970 (odbitka kserograficzna w posiadaniu Romana Wapińskiego w Gdańsku); mówiła też o tym swoim życzeniu w rozmowie z korespondentami prasy polskiej, Ewą i Zbigniewem Bonieckimi. Zmarła 1 II 1972 w szpitalu w Leatherhead, w pobliżu Brookham w hrabstwie Surrey, gdzie ostatnio mieszkała. Pogrzeb odbył się w Leatherhead 7 II, ale zgodnie z wolą S-iej, terminu nie podano do publicznej wiadomości. Prochy przewieziono do Polski, gdzie 8 VII t.r. złożono je do grobowca przybranych rodziców na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem.

W małżeństwie z Władysławem Sikorskim S. miała córkę Zofię (zob. życiorys męża).

Generał Sikorski. Premier i Naczelny Wódz. Wybór fotografii: R. Oppman, tekst: B. Wroński, oprawa graficzna: J. L. Englert, London 1981; Terlecki O., Władysław Sikorski 1881–1981 [album], Kr. 1981; – Pinkwart M., Zdebski J., Nowy cmentarz w Zakopanem. Przewodnik biograficzny, W.–Kr. 1988 s. 111; – Czaykowski B., Sulik B., Polacy w W. Brytanii, Paryż 1961; Generał Sikorski. W dziesiątą rocznicę śmierci, Londyn 1954 s. 81, 84; Korpalska W., Władysław Eugeniusz Sikorski. Biografia polityczna, Wr. 1988; Kukiel M., Generał Sikorski, Londyn 1970; Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, Londyn 1960 III 701; Półćwiartek J., Z dziecięcych i młodzieńczych lat generała Władysława Sikorskiego w Rzeszowskiem, „Roczn. Nauk.-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagog. w Rzeszowie” [Nr]: 28, Historia, 1976 z. 1 s. 98–9; Szczypek J., Władysław Sikorski, fakty i legendy, Rzeszów 1984 (fot.); Terlecki O., Generał Sikorski, Kr. 1984 I–II (fot.); Wapiński R., Władysław Sikorski. W. 1978; – Arciszewska Z., Po obu stronach oceanu, Londyn 1976 s. 177, 181 (fot. zbiorowa między s. 144 a 145); Lisiewicz M., Generałowa, „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1972 nr 36 (dodatek „Tydzień Pol.” nr 7); Mitkiewicz L., W najwyższym sztabie zachodnich aliantów 1943–1945, Londyn 1971; tenże, Z gen. Sikorskim na obczyźnie, Paryż 1968; Pestkowska M., Uchodźcze pasje, Paryż 1991; Popiel K., Generał Sikorski w mojej pamięci, Londyn 1978; Po zgonie śp. pani Heleny Sikorskiej. Kazanie ks. inf. W. Staniszewskiego u św. Andrzeja Boboli, „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1972 nr 40; Raczyński E., W sojuszniczym Londynie, Londyn 1960; – „Biul. Koła Lwowian” 1972 nr 22 s. 118; „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1972 nr 28, 29, 30, 34, 36; „Tyg. Powsz.” 1972 nr 28; „Wiad. Polonijne” (Interpress) 1973 nr 4 s. 16–20; – Informacje Romana Wapińskiego z Gd.

Ryszard Terlecki